ژیپس

فهرست مطالب

ژیپس، کانی ژیپس یا سنگ ژیپس چیست و چه نوع سنگی است؟

ژیپس (به انگلیسی GYPS)، در حقیقت سنگ گچ (Gypsum) کریستالی یا بلوری همان سنگ تقریبا” ۱۰۰% خالص، در معادن سنگ گچ خام میباشد که بصورت بلورین و شفاف یافت میشود و در صنایع مختلف کاربرد دارد. انیدریت مصارف بسیار محدودی دارد، در صورتی که مصارف کانی ژیپس بسیار گسترده است.

ژیپس جسمی جامد، معدنی، طبیعی و متبلور است که در طبیعت به شکل های مختلف بلوری دیده می‌شود و معمولا” به رنگ های سفید، طوسی، کرم، قهوه ای و بی رنگ یافت می‌شود. این فاز در شرایط نرمال یعنی درجه حرارت، فشار و رطوبت معمولی فاز پایداری است و دیگر فاز ها تحت فشار نرمال و به مرور زمان مجددا” به دی هیدرات تبدیل می‌شوند.

انواع ژیپس

ژیپس بطور کلی در معادن سنگ گچ یک نوع است اما بر اساس درصد و درجه خلوص متفاوت است.

بطور کلی معدن داران ژیپس، پس از استخراج، ناخالصی های آن را جدا میکنند و سپس در کیسه های جامبو برای ارسال آماده مینمایند.

اشکال ظاهری

ژیپس که نام دیگر آن سنگ گچ شفاف و بلوری با خلوص بالاست اشکال ظاهری متفاوتی دارد.

بلور قهوه‌ای کوتاه و پهن و گاهی شفاف
بلورهای رشته‌ای گل مانند
کنکرسیون در ماسه
توده‌ای با بلورهای ریز
متراکم

مشخصات

سنگ ژیپس به طور طبیعی سفید بوده و ممکن است به خاطر ناخالصیهای مواد آلی رس و اکسید آهن به رنگهای خاکستری، خاکستری مایل به آبی، صورتی یا زرد دیده شود. دارای سیستم تبلور منوکلینیک، وزن مخصوص ۳۲/۲ و سختی ۵/۱ تا ۲ می‌باشد.

ژیپس سولفات کلسیمی با دو ملکول آب ۲H2O و Caso4 است که همین آب ملکولی عامل سودمندی آن برای مصارف فعلی است. این ماده معدنی در اسید کلریدریک و آب گرم به صورت محلول در می‌آید.

سنگ خالص آن، دارای ۹/۲۰ درصد آب ترکیبی و ۶/۴۶ درصد So3 و ۵/۳۲ درصد Cao است. خلوص سنگ گچ بر مبنای درصد کانی ژیپس در آن تعریف می‌شود . طبق استاندارد ASTM حداقل خلوص لازم برای سنگ گچ در مواد صنعتی ۷۰ درصد ژیپس است در صورتیکه اغلب سنگ گچ های تجارتی دارای ۷۵ تا ۹۰ درصد خلوص می‌باشند.

از کانی ژیپس در چه مواردی استفاده میشود؟

معمولا در برخی معادن سنگ گچ که ژیپس یافت می‌شود مشاهده شده است که این ماده معدنی بصورت خام و پس از دانه بندی ( معمولا به ابعاد ۰-۵۰ میلیمتر) به سایر کشور صادر میگردد.

کاربرد ژیپس و موارد استفاده در کشاورزی

بهبود ساختمان خاک و نرم کردن خاک های رس
تأمین کلسیم مورد نیاز گیاهان
خنثی کردن سدیم خاک های قلیایی
زلال کردن آب برکه های گل آلود
فعال کردن موجودات میکروسکوپی
تأمین سولفور مورد نیاز گیاهان

مصارف مهم ژیپس یا گچ کریستال

پوشش داخلی ساختمان، گچ بری، قالبهای ریخته گری دندان و جواهرات، همچنین در تهیه سیمان و کشاورزی، داروسازی کانی های ژیپس و انیدریت در مصارف دارویی تحت عنوان سولفات کلسیم استفاده می شود. ترکیب مورد استفاده در داروها به شکل گچ پخته شده ۱/۲ H2O. ‍‍CaSO4 است که پودری سفید رنگ و بدون بو است. این ماده به مقدار کم در آب محلول است ولی در اسیدهای معدنی رقیقبیشتر محلول است و در الکل عملا غیر محلول می‌باشد.
از پودر سولفات کلسیم به عنوان پر کننده قرص ها و کپسول ها استفاده می شود، همچنین از پودر گچ مرده(پخته شده ) خالص ۱/۲ H2O. ‍‍CaSO4 برای تهیه پلاستر پاریس Plaster Paris مخصوص گچ گرفتن در شکستگی و ضرب دیدگی استخوان ها و در قالب گیری دندان در دندان پزشکی استفاده می شود. به علاوه پودر آن به دلیل دارا بودن خاصیت جذب رطوبت، در درمان زخم هایی با ترشح زیاد نیز کاربرد دارد.

نوع تکلیس‌ شده

نوع β ژیپس تا اندازه ۱۰۰ مش پودر شده و در دمای C°۲۵۰ به مدت ۲ ساعت و بعد در دمای ۳۰۰-۲۵۰ °Cحرارت داده ‌شده تا ۷۵% آب تبلور خود را از دست بدهد. بیشتر از ۹۵% ژیپس‌های رایج تکلیس شده‌اند. به محض اضافه کردن آب به گچ، فرآیند عکس تکلیس اتفاق می‌افتد و بلورهایی با دو ملکول آب تشکیل می‌شود. قبل از خشک‌شدن و سخت شدن، این خمیره را می‌توان به هر قالبی درآورد.

از طرفی این ماده دربرابر آتش نیز مقاوم است که به عنوان تخته‌گچی، گچ‌دیوار، گچ‌ساختمانی و… مصرف می‌شود. مصرف آن به‌طور سالانه ۲۳۰۰ میلیون متر مربع در آمریکای شمالی، ۶۰۰ میلیون در اروپا و ۶۵۰ میلیون متر مربع در ژاپن است. افزودنی‌های دیگر مانند پرلیت، شیشه و خمیرهای پلی‌مری نیز می‌تواند به آن اضافه گردد.
ژیپس تکلیس شده را در ساخت قالب‌های صنعتی مصرف می‌کنند (سرویس‌های بهداشتی، سفال، ریخته‌گری فلزات)، گچ سفید هنری و گچ مجسمه‌سازی (اشیاء دکوری و تزیینی)، گچ دندانسازی و قالب‌گیری (کاربرد پزشکی)، ماده سیمانی در چاه‌های حفاری. زمان سفت‌شدن گچ که در حالت عادی ۲۰ دقیقه است را می‌توان با افزودن نمک های فلزی تغییر داد.

نوع تکلیس نشده

سنگ خام را به خاکه ‌جوش (کلینکر) اضافه می‌کنند تا به عنوان منبع سولفات و کلسیم، زمان سفت شدن سیمان را کنترل کنند (تعویق انداز در سیمان). این محصول نسبتا در آب محلول بوده و منشاء گوگرد و کلسیم برای محصولات مشخصی مانند بادام ‌زمینی، سبزیجات، سیب‌زمینی و کتان است. همچنین با نرم‌کردن خاک سبب افزایش نفوذپذیری و میزان هوای موجود در خاک می‌شود.
ژیپس می‌تواند به عنوان منبع کلسیم و گوگرد در شیشه‌سازی بجای سولفات سدیم بکار رود. یک کاربرد آن به عنوان ماده رشته‌ای در آب پخش شده و مانع از نفوذ نور خورشید شده و از رشد جلبک‌های هوازی در استخر جلوگیری می‌کند.

قیمت گچ را در وبسایت کارخانه ببنید و یا جهت استعلام قیمت گچ سمنان معمولی و قیمت گچ پلیمری با واحد فروش کارخانه ما تماس بگیرید.

ژیپس طبیعی

میزان CaSO_۴در ژیپس طبیعی از کمتر از ۵۰% تا بیش از ۹۵% تغییر می‌کند. آهک و انیدریت نامحلول قسمت عمده آلاینده ها را تشکیل می‌دهند، در حالیکه ژیپس محصول همراه بیش از ۹۵% خالص بوده و ناخالصی‌های آن گردوغبار، نمک‌های نامحلول، فلزات کمیاب، سولفیت کلسیم اکسید نشده و آلکالی‌های واکنش نداده است.

تفاوت ژیپس با انیدرت

در این صفحه اطلاعاتی در مورد کانی ژیپس ارائه شد ولی بصورت کلی این کانی با انیدریت تفاوت دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انیدریت لطفا وارد لینک زیر شوید.

انیدریت ←

تفاوت ژیپس با سنگ گچ معمولی چیست؟

همانطور که گفته شد، ژیپس، نوعی سنگ گچ خام است اما سفیدی و خلوص آن به مراتب بسیار بالاتر از سنگ گچ معمولی میباشد. برای مثال اگر سنگ گچ معمولی استخراج شده از معدن را، پس از فرآیندهای لازم برای تولید گچ، به پودر گچ ساختمانی تبدیل کنیم، سفیدی آن حدود ۸۰% تا ۹۰% است. این درحالی است که اگر همین فرآیند تولید گچ روی ژیپس انجام شود، سفیدی پودر گچ تولیدی بطور قطع بالای ۹۲% است.

تفاومت عمده دیگر در میزان مقاومت است. بطور نسبی سنگ گچ طبیعی مقاومت بالاتری نسبت به ژیپس دارد.

یک تفاومت دیگر در این دو نوع کانی، میزان دستیابی به آنها در معادن است. میتوان گفت در معادن گچ، ممکن است حدود ۱% ژیپس یافت شود.

سنگ گچ ←

چرا ژیپس قیمتی نیست؟

بر خلاف تصور بسیاری، این کانی بسیار قیمتی بوده و با توجه به مطالعات میدانی صورت گرفته نرخ هر تن سنگ گچ ژیپس حدودا” ۲۰ برابر قیمت هر تن سنگ گچ معمولی است و صادرات این کالا بصورت خام انجام می‌شود.

صادرات ژیپس

.این نوع سنگ گچ معمولا” در معادن پس از جداسازی ناخالصی ها (البته تا حد امکان) بصورت خام داخل جامبوبگ های ۱٫۵ یا ۲ تنی ریخته شده و آماده صادرات می‌شود

عکس و تصاویر مربوط به سنگ ژیپس

مشخصات فنی

وزن	–
نوع بسته بندی	فله داخل جامبوبگ
کاربرد	–
زمان گیرایی اولیه	–
زمان گیرایی نهایی (ثانویه)	–
تاریخ مصرف و انقضا	–
میزان مصرف در هر متر مربع	–
مش	–
خلوص	–
سفیدی	–
مقاومت فشاری – مقاومت خمشی (پس از یک هفته)	–

قیمت ژیپس

با توجه به اطلاعات جمع آوری شده از بازار و بررسی معدن‌های تولیدکننده، در حال حاضر قیمت ژیپس بسیار بالاتر از سنگ گچ خام می‌باشد (جمع آوری این محصول در معدن سنگ گچ خام بسیار دشوار و زمان بر است) و معمولا بصورت خام صادر می‌شود.