کوره های گچ پزی

کوره گچ پزی

کوره گچ پزی دارای انواع مختلفی می باشد که از گذشته تا امروز برای تهیه و تولید انواع گچ ساختمانی مورد استفاده قرار می گرفتند. در فرآیند تولید گچ مرحله پخت گچ در کوره یکی از مهمترین مراحل است. در گذشته از کوره گچ پزی تنوره ای (کوره های چاهی) جهت پختن سنگ گچ استفاده می شد ولی امروزه از کوره های مختلفی نظیر کوره تاوه ای، کوره افقی گردنده (کوره دوار پخت گچ – ترومل)، کوره زنجیر دوار و نیز روش پخت سریع برای پختن گچ استفاده می کنند. حدود توان تولید یک ترومل ۵۰۰ تن در روز است. در ادامه دو مورد از این کوره ها شرح داده خواهند شد.

عکس و تصاویر کوره گچ پزی

جدول انواع کوره‌ها

کوره تنوره ای (چاهی – متناوب) – تولید انواع گچ ساختمانی به روش سنتی

Intermittent Kiln

این کورهها مانند کوره تنوره ای آجرپزی و کوره تنوره ای آهک پزی است. حرارت در این نوع کورهها قابل کنترل نیست بنابراین محصول نهایی یکنواخت نبوده و از آن همه نوع گچ، از گچ نپخته تا گچ ساختمانی و گچ سوخته به دست می آید.

قدیمی ترین نوع کوره گچ پزی در ایران کوره های چاهی می باشد که هم اکنون نیز در بسیاری از شهرهای ایران متداول  میباشد. این نوع کوره ها که مانند تنوره است سنگ گچ را در آن می چینند و آنرا حرارت میدهند تا پخته شود. دراین نوع کوره ها که حرارت آن قابل کنترل نیست همه نوع سنگ گچ از گچ پخته تا گچ ساختمانی و گچ تشنه و گچ سوخته و انیدریت و سنگ گچ تجزیه شده بدست می آید بدیهی است محصول این نوع کوره ها بعلت بکنواخت نبودن آن مرغوب نمی باشند. کار این نوع کوره ها پیوسته نیست و سوخت این نوع کوره ها میتواند چوب – زغال سنگ و غیره باشد.

کورههای تاوه‌ای

این نوع کوره های گچ پزی که دارای محصولی یکنواخت می باشد تشکیل شده است. از یک سینی بزرگ که سنگ آسیاب شده را در آن می ریزند. و به آن حرارت می دهند این کوره ها دارای دستگاهی می باشد که پیوسته دانه های سنگ گچ را هم میزند تا کلیه کلوخه های سنگ گچ یکنواخت حرارت ببیند این دستگاه همزن مانند شانه ای است که درمحور وسط تاوه قرار دارد و حول محور خود می چرخد و کلوخه ها را هم زند عمل این نوع کوره ها مانند بو دادن تخمه می باشد.

در این نوع تاوه ها ابتدا سنگ گچ را وسیله سنگ شکن بصورت پودر در می آورند پودر را درون تاره پخته حرارت می دهند تا سنگ گچ به مقدار لازم آب تبلور خود را از دست بدهد و به گچ ساختمانی تبدیل گردد. آنگاه این کلوخه ها را با دمیدن هوای سرد، خنک می کنند. این هوا را که هنگام خارج شدن از روی کلوخه دارای حرارتی درحدود ۱۰۰ الی ۱۲۰ درجه سانتیگراد می باشد به ابتدای کوره برده و مصالح اولیه را قبل از وارد شدن به تاوه وسیله آن گرم می کنند و بدین وسیله ازاتلاف حرارت جلوگیری کرده و درمصرف سوخت صرفه جوئی می نمایند. محصول کوره تاوه ای را پس از سرد شدن به آسیاب برده و آنرا به نرمی لازم آسیاب کرده و به بازار عرضه می نمایند. حرارت این وع کوره ها قابل کنترل بوده و محصول آن یکنواخت است کار این نوع کوره ها نا پیوسته است و سوخت آن میتواند گازوئیل یا زغال سنگ باشد.

کورههای دوار و افقی

این نوع از کوره های گچ پزی به شکل افقی طراحی شده اند و سنگ گچ پس از خردایش در دستگاه سنگ شکن از یک طرف وارد آن می شود. با توجه به شیب چند درصدی کوره و چرخش کوره حول محوره استوانه خود، پس از طی مدت زمان مشخصی سنگ های خرد شده از یک سمت دیگر کوره خارج می شوند. لازم به ذکر است که مشعل در ابتدا یا انتهای کوره کار گذاشته می شود و بطور یکنواخت باعث حرارت دهی و پختن سنگ گچ خواهد شد. استفاده از این نوع کوره گچ پزی، در میان کارخانجات تولید گچ ساختمانی بسیار متداول بوده و پر استفاده ترین کوره پخت گچ در ایران می باشد.

توضیح دیگر در مورد این نوع کوره ها به این صورت است که، این نوع کوره ها که رایج ترین نوع کوره های گچ پزی است بصورت استوانه یی خفته حول محور خود که با افق در حدود ۴ درجه شیب دارد می گردد و در ضمن گردش کلوخه های سنگ گچ را به جلو هدایت مینماید این کلوخه ها بتدریج که جلو می روند پخته شده پس از خروج از کوره بوسیله دمیدن هوای سرد به روی آن کلوخه ها را خنک نموده و برای نرم کردن به آسیاب می برند ازهوای دمیده شده روی کلوخه که پس از خروج در حدود ۱۰۰ درجه سانتیگراد حرارت دارد برای گرم کردن مصالح اولیه و تبخیر آب فیزیکی آن استفاده می نمایند.

در کارگاههای ساختمانی که کوره های گچ پزی و آجز پزی دور می باشند و برای تأمین آجر مورد نیاز خود مجبور هستند که درکارگاه اقدام به ایجاد کوره آجر پزی نمایند با قراردادن مقداری سنگ گچ به روی کوره آجر پزی با توجه به حرارت کمی که سنگ گچ جهت پخته شدن نیاز دارد پس از مدت کوتاهی پخته می شود آنگاه آنرا به وسائل ابتدائی مانند تخماق و یا آسیاب های محلی کوبیده و سرند نموده و مورد استفاده قرار می دهند.

حرارت در این نوع کوره ها قابل کنترل بوده و دارای محصول یکنواخت و مرغوب می باشد. کار این کوره ها پیوسته است یعنی همیشه می تواند بدون توقف به کار خود ادامه دهد هر قدر محصول کوره دراثر گردش به جلو هدایت شود می توان به همان نسبت کوره را بارگیری نمود.

در کارگاههای ساختمانی که کوره های گچ پزی و آجز پزی دور می باشند و برای تأمین آجر مورد نیاز خود مجبور هستند که درکارگاه اقدام به ایجاد کوره آجر پزی نمایند با قراردادن مقداری سنگ گچ به روی کوره آجر پزی با توجه به حرارت کمی که سنگ گچ جهت پخته شدن نیاز دارد پس از مدت کوتاهی پخته می شود آنگاه آنرا به وسائل ابتدائی مانند تخماق و یا آسیاب های محلی کوبیده و سرند نموده و مورد استفاده قرار می دهند.

تعیین آب تبلور گچ توسط کورههای موفلی

برای تعیین و مشخص کردن اندازه آب تبلور موجود در مواد مقداری نمونه را در دمای ۴۰ الی ۴۵ درجه سلسیوس تا رسیدن به وزن ثابت حرارت داده تا خشک شود.

کوره موفلی را به دمای ۳۵۰ درجه سلسیوس رسانده و پس از رسیدن به دمای ذکر شده بوته پرسلانی را به مدت ۱۰ دقیقه در آن قرار داده تا حرارت داده شود و بعدا” بوته را خارج کرده و تا رسیدن به دمای اتاق آن را در دسیکاتور میگذارند.

پس از خنک شدن بوته پرسلانی آن را توزین کرده و در داخل آن تا ارتفاع تقریبا” سه چهارم از مواد مورد آزمایش خشک شده میریزند و مجددا” آن را توزین و در کوره موفلی قرار میدهند.

بوته پرسلانی محتوی نمونه را پس از ۶۰ دقیقه که در دمای ۳۵۰ درجه سلسیوس حرارت داده شد آن را از کوره خارج و در دسیکاتورگذارده تا خنک و به دمای اتاق برسد. پس از خنک شدن بوته را مجددا” توزین مینمایند و مقدار آب تبلور بصورت زیر محاسبه میشود.

KW = (W2-W3) . 100 / W2-W1

علاوه بر روش فوق برای اندازه گیری آب تبلور که مستلزم زمان زیادی است ، دستگاهی وجود دارد که میتوان کلیه این آزمایشات در مدت بسیار کوتاه تر و دقیق تر انجام داد که به این دستگاه ULTRA X میگویند و به راحتی در دسترس میباشد که طریقه کارکرد با آن همراه دستگاه بوده و توضیح آن در اینجا ضرورتی ندارد.