گچ پزشکی، ارتوپدی، پلاستیکی یا فایبرگلاس چیست؟
انواع گچ های شکستگی دست، پا و سایر اعضای بدن انسان به انگلیسی Orthopedic Plaster
گچ پزشکی، ارتوپدی یا فایبرگلاس که به آن گچ پلاستیکی هم میگویند ماده ای است که از آن برای گچ گیری اندام آسیب دیده (شکستگی دست، پا و یا سایر استخوان های بدن انسان) استفاده میشود.
گچ فایبرگلاس که به آن گچ پلاستیکی هم میگویند ماده ای است که از آن برای گچ گیری اندام آسیب دیده استفاده میشود.
میدانیم که یکی از راه های بیحرکت کردن شکستگی ها و دیگر آسیب های اندام استفاده از گچ گیری است. در عمل گچ گیری اطراف اندام با لایه هایی از گچ پوشانده میشود و به این ترتیب یک قالب سفت و محکم در اطراف اندام تشکیل شده که مانع از حرکت آن و در نتیجه مانع از حرکت استخوان ها میشود.
این قالب در عمل مانند یک اسکلت خارجی عمل میکند یعنی همان خاصیتی که در جانداران سخت پوست وجود دارد.
جنس قالبی که در اطراف اندام درست میشود معمولا از گچ است و به همین خاطر به آن قالب گچی میگویند.
در زبان انگلیسی بیحرکت کردن اندام با این قالب را قالب گیری Casting میگویند ولی در زبان فارسی لفظ گچ گیری برای آن معمول شده است.
امروزه استفاده از گچ برای درست کردن این قالب ها بتدریج کمتر شده و جای خود را به فایبرگلاس داده است.
یکی از راه های بدون حرکت نگه داشتن شکستگی ها استفاده از گچ گیری با استفاده از گچ پزشکی است. در گچ گیری اطراف اندام با لایه هایی از گچ پوشانده میشود و به این ترتیب یک قالب سفت و محکم در اطراف اندام تشکیل شده که مانع از حرکت آن و در نتیجه مانع از حرکت استخوان ها میشود. این قالب در عمل مانند یک اسکلت خارجی عمل میکند یعنی همان خاصیتی که در جانداران سخت پوست وجود دارد.
فایبرگلاس یک ماده کامپوزیت از فیبرهای شیشه و یک رزین تشکیل شده است. این ماده در عین سبکی بسیار مقاوم بوده و به همین علت جانشین مناسبی برای گچ است. برای استفاده در پزشکی فایبرگلاس بصورت نوارهایی با عرض های متفاوت تهیه میشود و پزشک معالج با پیچاندن این نوارها به دور اندام یک قالب محکم و سبک را در اطراف آن ایجاد میکند.
کاربرد گچ ارتوپدی
بطور کلی گچهای ارتوپدی برای بیحرکت کردن شکستگیها، در رفتگی ها و … استفاده میشود.
انواع گچ ارتوپدی
- گچ معمولی یا پاریس
- گچ فایبرگلاس
گچ های معمولی از یک لایه کتان محکم تشکیل شده اند که با استفاده از دکستروز یا نشاسته سفت تر شده و این مجموعه هم با کلسیم سولفات نیمه هیدراته اشباه شده است.
زمانی که به این مجموعه آب اضافه شود کلسیم سولفات نیمه هیدراته برای کریستالیزه شدن یک مولکول آب جذب می کند و تبدیل به کلسیم سولفات هیدراته می شود. این واکنش یک واکنش گرمازا می باشد لذا مقدار زیادی گرما تولید می شود.
Caso4.H2o +H2o——>4So4+Heat
پس از این واکنش و اضافه کردن آب، گچ پاریسی تبدیل به توده ای هموژن و سنگ مانند می شود و عضو را بی حرکت می کند.
گچ فایبرگلاس
گچ فایبرگلاس از جنس سبک و با دوام بوده و نسبت به گچ معمولی قیمت بالاتری دارد و دارای تنوع در رنگ و اندازه می باشد.
مراحل گچ گیری
- آماده کردن وسایل لازم شامل باند گچی، باند پنبه ای، دستکش، ظرف آب سرد، باند ساده در صورت نیاز
- بررسی اندامی که قرار است گچ گرفته شود از نظر وضعیت عروقی، عصبی و میزان تورم
- بستن ول باند روی اندام
- خیس کردن باند گچی در آب و سپس گرفتن آب اضافی آن
- پیچیدن باند گچی روی اندام
- حالت دادن اندام و حفظ حالت آن تا خشک شدن کامل گچ
- پاک کردن گچ اضافی از روی پوست بیمار
عکس های دست و پای شکسته گچ گرفته
در پزشکی نیز گچ کاربرد دارد که متوان از جمله به گچ دندانپزشکی اشاره کرد. در لینک زیر میتوانید اطلاعات کامل تری در مورد گچ دندان پزشکی بدست آورید.
