توانایی زیرسازی و سفید کاری روی توفال
پس از نصب و توفال (تخته های نازک و باریکی که به سقف اتاق می کوبند و سپس روی آن را کاهگل و گچ می مالند) کوبی نوبت زیرسازی روی توفالها می رسد. با توجه به مواردی که در قسمت های بعدی گفته خواهد شد. هنگام سفید کاری روی توفال بایستی موارد زیر بدقت رعایت گردد تا پس از سفید کاری ملات ها پس از خشک شدن ترک نخورده و از سقف ریخته نشود.
- فاصله بین توفال کوبیده شده بطور تقریب یک تا دو سانتی متر می باشد. علت فاصله اینست که ملات براحتی از میان توفال عبور کرده و قسمتی از ملات به پشت توفال برسد و گسترش پیدا کند و عمل بند و بست ملات را به صورت قلاب حفظ نماید.
- در بعضی از شهرهای ایران پس از اینکه توفال کوبی بانجام رسید از بالا سقف روی توفال را با ملات نیم کاهگل می کشند تا ملات ها بیرون آمده بصورت شیارهایی از سقف آویزان باشد. سپس زیر سقف را کاهگل مالی نموده و ملات کاهگل به شیارها خوب چسبیده و حافظ آن می شود.
- پس از خشک شدن کاهگل می توان شروع به سفید کاری نمود.
- اگر زیر سقف را کاهگل نکشیده باشیم می توانیم آستر کشی با گچ زودگیر آن را سفید کاری نموده و پس از خشک شدن روی آن را با گچ کشته سفید کاری و سپس رنگ آمیزی نمود.
در سقف هایی که با توفالهای کوبیده شده سقف به صورت یکدست و صاف و یکنواخت نمی باشد به همین دلیل پس از گذشتن سالها در سقف ترک هایی ایجاد شده و می بایستی ترمیم گردد.
شناسایی اصول ایمنی و حفاظت در زیر سازی و سفیدکاری روی توفالها
تیرهای گرد توفال که بقطر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر می باشد با ارتفاعی پایین تر از تیرهای سقف چوبی واقع می شود باید توجه داشت تیرهای توفال بین تیرهای سقف قرار می گیرند چون خالی کردن محل تیر توفال در زیر تیرهای اصلی خطر نشست تیرهای اصلی را بوجود می آورد.
معمولا گیر چوبهای توفال در دیوار ۱۵ سانتی متر می باشد، محل نصب تیر توفال در دو دیوار مقابل از یکطرف ۱۵ سانتی متر خالی شده و از طرف دیگر ۳۰ سانتی متر ، سرچوب در سوراخ ۳۰ سانتی متر هدایت می شود. این عمل استقرار سمت دیگر چوب را در سوراخ مقابل ممکن می سازد. دو سر تیر توفال بوسیله گچ دستی و کوه آجری محکم می شود. در سمت دیگر مکان نیز چوب توفال دیگری بهمین ترتیب نصب می گردد و پس از ریسمان کشی بر دو چوب توفال ابتدایی و انتهایی بقیه چوبهای توفال بفاصله ۵۰ سانتیمتر از یکدیگر نصب می گردد. بدیهی است نصب چوب های توفال ابتدایی و انتهایی و تراز کردن آنها با اندازه برداری از خطر تراز می باشد. برای اینکه پوشش توفالی مسطح بدست آید باید نکات زیر را رعایت نمود.
- چوبهای توفال سر و ته نصب شوند یعنی ار هر سمت بترتیب یک ته چوب و یک سر چوب واقع شوند. چنانچه سر چوبها در یک طرف و ته چوبها در سمت مقابل واقع نگیرند. خطر ترک در سقف پیش می آید.
- چون چوبهای توفال کاملا مسطح نمی باشند، برای هم سطح کردن آنها باندازه پشت تا پشت دیوار در جهت عمود بر توفال ها، دستک و یا لایه و یا تیر سبک قرار می گیرد و تمامی چوبهای توفال را بلاپه میخ نموده که این عمل در دو یا سه قسمت سقف انجام می گیرد.
آشنایی با سقف توخالی
سقف تو خالی یا سقف روپوش- سقف توخالی در بیشتر ساختمان های امروزی مورد استفاده قرار می گیرد. در سقف های ساختمانی قدیمی بیشتر در بام های شیروانی از آن استفاده می کردند. سقف توخالی را بچند طریق بشرح زیر می سازند- سقف توخالی در پوشش های شیروانی- بتن آرمه- تیرآهن- پوشش های آجر مجوف و غیره ساخته می شود.
سقف توخالی در پوشش شیروانی
ساختمان هایی که به وسیله شیروانی ورق های آهن سفید یا ورق های ایرانیت و مشابه عایق بندی می شود برای جلوگیری از حرارت زیادی که اینگونه سقف ها از خود تولید و فضای زیر آن که همان اطاق های مسکونی و غیره باشد گرم و تولید ناراحتی می کند سقف را دو پوش می نمایند. یعنی با فاصله دلخواه از سقف بالا که همان پوشش شیروانی باشد یک سقف اضافی مطابق شکل ۵۶ ساخته زیر آن را نطابق معمول تعمیر می نمایند. در سقف شیروانی روی تیرهای خرپا را با تخته معمولی تخته کوبی و پوشش می نمایند و با فاصله دلخواه از زیر تیرهای شیروانی تیرهایی در دیوار نصب و زیر آن را با چوب های لاپه قسمت بندی و روی چوب های لاپه را توفال کوبی میکنند. (چوب های گرد را که از قطر به و نیم میکنند بنام لاپه معروف می باشد) روی توفال را کاهگل مالی و سفید کاری می نمایند در دیوارهای اطراف توخالی یا دوپوش یعنی فاصله ای که بین سقف، کاذب می باشد، سوراخهایی تعبیه می نمایند که حرارت و هوای بین دوپوش را از آن خارج نموده تولید کوران نمایند، و نگذارند هوای گرم به لاپه بین توفال نموده هوای زیر که داخل اطاقها می باشد گرم و سرد نماید. این سوراخها در بسته شو دارد در مواقع لازم ممکن است درها را بسته و از کوران هوا جلوگیری نمود. در ضمن ممکن است در سوراخهای مذکور یک بادبزن برقی (فن) نصب نمده که در مواقع لزوم هوا را خارج نماید. سقف زیر که همان لاپه توفال باشد بنام توخالی یا سقف دوپوش نامیده می شود.
شناسایی اصول زیر بنای روی توفالها
همانطور که در بخش آشنایی با سقف توخالی گفته شد در ساختمانهای قدیم و یا ساختمان هایی که با شیروانی ساخته می شود زیر تیرها را با تخته هایی که بنام توفال می باشد توفال کوبی می کنند (توفال را از چوبهای گرد می سازند چوبهای گرد را به اندازه ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر بریده و با تیشه نجاری آن را از طول به ورقه های نازکی می شکافند، یعنی بصورت باریکه هایی در می آورند که قد آن ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر و عرض آن در حدود ۶ الی ۷ سانتیمتر و ضخامت آن ۱۰ تا۱۵ میلیمتر می باشد. دو سر توفال را از عرض و ضخامت با تیشه نجاری تراشیده و تیز و نازک می کنند تا سر توفال ها بطور چپ و راست براحتی پهلوی یکدیگر قرار گرفته و با میخهای سنجاقی آنرا به سقف می کوبند. توفال اگر با اره نجاری بریده شود بشکل تخته می باشد و ملات روی تخته نمی چسبد اگر هم بچسبد موقتی و پس از خشک شدن نمی ریزد. ولی توفال که با تیشه نجاری لایه می کنند چون ناصافی دارد و در ضمن بدنه چوب در موقع لایه شدن ریش ریش می شود سطح ناصاف چوب براحتی به ملات چسبیده و پس از خشک شدن محکمتر می شود.
شناسایی اصول سفید کاری روی توفال
پس از زیر سازی و کوبیدن توفالها و آماده نمودن سقف نوبت به کشیدن گچ و خاک بروی لاپه ها می رسد تا گچ و خاک از لای درز های لاپه به قسمت بالای سقف نفوذ نموده و باعث شود تا گچ و خاک بر روی لاپهچسبندگی ایجاد نماید . پس از خشک شدن و گچ و خاک نوبت به سفید کاری بر روی لاپه چسبندگی ایجاد نماید. پس از خشک شدن گچ و خاک نوبت به سفید کاری بر روی لایه گچ و خاک می رسد. همانطور که در بخش های بلی گفته شد جهت سفیدکاری روی گچ و خاک می بایستی رعایت موارد زیادی را نمود تا در هنگام سفید کاری چسبندگی کافی بین دو لایه گچ و خاک و سفیدکاری بوجود آید. قبل از سفید کاری می بایستی سقف را با پاشیدن آب به صورت پودر نمناک نمود تا در هنگام سفیدکاری ملات گچ بر روی سقف چسبندگی ایجاد نماید.
در هنگام ساختن ملات می بایستی شرایط ساخت ملات برای سفیدکاری که یکی از اصول آن ساخت ملات گچ به صورتی کی باشد که نه بقدر کافی شل و نه زیاد سفت باشد تا بتواند براحتی ملات با ماله بر سطح گچ و خاک کشیده شود و این کار می بایستی در تمام سطح سقف باجرا درآید بهترین راه برای اینکه این عمل درست اجرا شود پیمانه کردن گچ و آب در هنگام ساختن ملات می باشد. رعایت موارد ایمنی و حفاظتی که در بخش های قبل گفته شد می بایستی رعایت گردد تا سقفی یکدست و یکپارچه و مسطح بوجود آید.
