زمان گیرش و خشک شدن گچ چیست؟
آزمایش تعیین استاندارد زمان گیرایی انواع گچ
زمان گیرایش گچ (زمان گیرایی و خشک شدن)، همان زمان اولیه و نهایی (ثانویه) انواع گچهای ساختمانی پس از مخلوط کردن با آب با نسبت های حجمی و وزنی مشخص است. که زمان گیرایی اولیه معمولا در محصولات گچ های ساختمانی معمولی سفیدکاری و زیرکار حدود ۵ دقیقه، در گچ گیپتون حدود ۱۵ دقیقه و در انواع گچ های پلیمری پاششی، پلیمری دستی و گچ پلیمری ساتن زمان گیرایی بسیار بالاتر است. در جدول ذیل میتواند گیرایی انواع گچ ساختمانی را ببینید.
نوع محصول | زمان گیرایی اولیه | زمان گیرایی نهایی |
گچ زیر کار | ۵ دقیقه | ۱۰ دقیقه |
گچ خاک آماده | ۵ دقیقه | ۱۰ دقیقه |
گچ سفید کاری | ۵ دقیقه | ۱۰ دقیقه |
گچ میکرونیزه | ۵ دقیقه | ۱۰ دقیقه |
گچ گیپتون | ۱۵ دقیقه | ۳۰ دقیقه |
گچ پلیمری پاششی BASE | ۶۰ دقیقه | ۱۲۰ دقیقه |
گچ پلیمری دستی BASE | ۱۵ دقیقه | ۳۰ دقیقه |
گچ پلیمری ساتن BASE | ۱۵ دقیقه | ۳۰ دقیقه |
- برای ساخت ملات، درصورتی که نسبت ترکیب آب و گچ بطور استاندارد رعایت شود، زمانی گیرایی ثبت شده در جدول بالا بدست می آید.
- دادههای فنی بیان شده در شرایط استاندارد آزمایشگاهی ارزیابی شده است. در شرایط کارگاهی امکان تغییرات وجود دارد.
تعیین زمان گیرش (گیرایی)
تعیین زمان گیرش گچ به روش های مختلفی انجام می شود. این روش های تعیین زمان گیرش گچ (آزمایش های تعیین زمان گیرش گچ) به نوعی طراحی شده اند که با استفاده ار آن ها می توان زمان گیرش اولیه و زمان گیرش ثانویه (زمان گیرش نهایی) گچ را تعیین نمود.
معروفترین این آزمایش ها که با استفاده از آن ها می توان زمان گیرش گچ را محاسبه کرد آزمایش کاردک و آزمایش با دستگاه وی کات می باشد. آزمایش کاردک برای تعیین زمان گیرش گچ با توجه به اینکه با ابزار و وسایل ساده قابل انجام می باشد، مورد استفاده بیشتری برای تعین زمان گیرش داشته اما نتایج آن باز نظر دقت در سطح پایین تری نسبت به نتایج آزمایش با دستگاه وی کات قرار می گیرد. بطور استاندارد برای تعیین زمان گیرایی گچ ساختمانی از این دو زوش استفاده میشود.
کاهش زمان گیرش – گچ زودگیر
برای کاهش زمان گیرش گچ راه های مختلفی وجود دارد.
گاهی با افزودن بعضی از مواد معدنی، گچ را زود گیر می کنند. انجام این فرایند به شرح زیر است:
- اگر ۰٫۵ درصد وزن گچ به آن سنگ نمک طعام NaCl اضافه کنیم آن را زودگیر کرده و زمان گیرش آن به ۵ دقیقه کاهش خواهیم داد.
- اگر از ۱ درصد تا ۴ درصد وزن گچ به آن نمک طعام NaCl اضافه کنیم زمان گیرش آن به ۲٫۵ دقیقه می رسد. حال اگر مقدار زاج سفید به گچ اضافه کرده و آن را تا ۵ درصد برسانند. ملات گچ زودگیر شده و زمان آغاز گرفتن آن به ۷ دقیقه می رسد.
افزایش زمان گیرش – گچ دیر گیر
برای استفاده از اندود های گچی برای نمای خارجی ساختمان باید سنگ گچ را پخته و آسیاب کنند تا به صورت کاملاً پودر در آید. سپس این پودر گچ را با محلول زاج به صورت خمیر در آورده (زاج سفید از سولفات آلومینیوم و پتاسیم به دست می آید) این پودر سفید، تاب ملاتش بیشتر از گچ زود گیر است و برای اندود گرمابه و جاهای نمناک و نما های خارجی ساختمان به کار می رود.
- گاهی با افزودن بعضی مواد گچ را دیر گیر می کنند.
همانطور که در بالا اشاره گردید اگر درصد نمک طعام را هر وقت اضافه کنیم زمان گیرش به تعوق می افتد و گچ دیرگیر تر می شود، به طوری که با افزودن ۱۰ درصد نمک طعام NaCl شروع زمان گرفتن گچ به ۱۲ دقیقه می رسد.
- افزودن زاج سفید نیز گچ را دیرگیر تر می نماید.
- سریش نیز گچ را دیرگیر تر می نماید به طوری که اگر از ملات گچ از ۱ تا ۶ درصد وزن آن سرریش اضافه کنیم آغاز گرفتن گچ از ۱۲ دقیقه تا ۲۸ دقیقه به تاخیر می افتد.(سریش نوعی چب گیاهی است که در صنعت صحافی به وفور مورد استفاده قرار می گیرد) در قدیم که اتاق ها را کم تر نقاشی مینمودند مقداری سرریش به آب ملات گچی که جهت سفید کاری در مورد مصرف قرار می گرفت اضافه نموده تا هنگام تکیه دادن به دیوار لباس تکیه دهنده را کثیف نکند.
- با اضافه کردن ۰٫۵ تا تا ۱ درصد وزن گچ براکس به فرمول H۲O و Na۲B۴O۷ زمان آغاز گرفتن گچ را از ۱٫۵ دقیقه تا ۱٫۵ ساعت به تاخیر می اندازند.
- مصرف آب گرم اما، تاثیر چندانی در زمان گرفتن گچ ندارد. اما آب گرم نسبت به آب سرد زمان گیرایی را کمی تغییر میدهد.
- در صورتی که به ملات گچ از ۰٫۵ تا ۵ درصد وزن گچ، ابریشم سریشم اضافه می نماییم زمان آغاز سخت شدن آن را یک دقیقه تا ۲ ساعت به تاخیر می افتد.
- اگر تا یک درصد وزن گچ به آن زاج اضافه کنیم زمان گرفتن آن تا ۱۵ دقیقه به تاخیر می افتد.
بطور کلی نیز باید این نکته را متذکر شده که امروزه شرکت های تولیدکننده مواد شیمیایی، محصولاتی را بصورت پودری تولید کرده اند که با افزودن آن با نسبت های حجمی و وزنی مشخص به پودر گچ می توان زمان گیرش گچ را تا هر مقدار دلخواه افزایش یا کاهش داد.
تصاویری از مراحل آماده سازی ملات گچکاری
همانطور که در عکس های زیر مشاهده میکنید ابتدا آب در ظرف ریخته شده و سپس پودر گچ را به آن اضافه میکنیم. در نظر داشته باشید فاصله بین زمان گیرایی اولیه و گیرایی ثانویه (نهایی)، زمان استفاده از گچ و انجام گچ کاری است.
زمان گیرایی اولیه و نهایی (ثانویه) انواع گچ های پلیمری
بطور کلی زمان گیرایی گچ های پلیمری (گیپتون، سیوا، ساتن و پاششی) بالاتر از گچ های معمولی ساختمانی است و گچکار فرصت بسیار بیشتری برای اصلاح کار خود در فرآیند انجام گچکاری دیوار، ستون و سقف دارد. در لینک های زیر میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد انواع گچ های پلیمری بدست آورید.
افزودنی های گچ
با اضافه کردن مواد مختلف به گچ میتوان زمان گرفتن آن را کندتر کرد. این مواد مانع تماس نزدیک مولکول های گچ به یکدیگر شده و تشکیل بلورها را به عقب می اندازند. برخی از این افزودنی های گچ عبارتند از:
- خاک رس به میزان حدود ۵ تا ۱۰% وزن گچ
- گرد آهک شکفته به میزان حدود ۱۰% وزن گچ نیز یکی از افزودنی های گچ برای کندگیر شدن ملاتهای گچی می باشد.
- براکس (برات ناتریم) به میزان حدود ۰٫۵ تا ۱% وزن گچ (میزان ۱% از براکس آغاز زمان گرفتن گچ را تا ۹۰ دقیقه بالا می برد.)
- سریشم (نوعی چسب حیوانی – Animal Glue) نجاری به میزان حدود ۰٫۱ تا ۰٫۵% وزن گچ (میزان ۰٫۵% از سریشم نجاری آغاز زمان گرفتن گچ را تا ۱۳۰ دقیقه افزایش می دهد.)
- سریش (نوعی چسب گیاهی – Vegetable Glue) به میزان حدود ۱% وزن گچ یکی دیگر از افزودنی های کندگیر کننده ملات گچ می باشد.
- زاج سفید به میزان حدود ۱% وزن گچ از افزودنی های گچ است که زمان گیرش ملات گچی زا افزایش خواهد داد. باید توجه داشت که افزودن بیشتر از ۱% تا ۵% زاج سفید، ملات گچ را تندگیرتر (زودگیر) می کند.
- نمک طعام (NaCl) نیز یکی از افزودنی های گچ است که به میزان ۲% و کمتر از آن ملات گچ را تندگیرتر می کند ولی بیشتر از ۲% تا ۱۰% وزن گچ، نمک طعام باعث کندگیرتر شدن گچ می شود.
- مواد دیگری نظیر ژلاتین، پروتئین های هیدرولیزه و کراتین (ترکیب پروتئینی که از شاخ و سم حیوانات تولید می شود) نیز باعث کندگیر شدن ملات گچ می شوند.
تکنیک های افزایش زمان گیرش گچ در کارخانه
جهت دستیابی به زمان گیرایی بالا در کارخانه و افزایش زمان گیرش انواع گچ ساختمانی روش های مختلفی وجود دارد که هر واحد تولیدی بنا به درخواست بازار و محصول تولیدی گیرش گچ را تغییر میدهد.
- استفاده از سنگ گچ خام با خلوص بالاتر
کنترل خلوص سنگ گچ خام حاصل از انفجار در معدن
- استفاده از سیستم پخت دو کوره
در این سیستم میتوان با تغییر دانه بندی سنگ گچ ورودی به کوره مواد نرم و کوره مواد درشت، به گیرش مورد نظر رسید. کارخانجات تولید گچ که سیستم تک کوره دارند نیز میتوانند جهت افزایش گیرش تغییراتی را در سبکه های کوره خود ایجاد تا سنگ گچ نرم سریعتر خارج شود و سنگ گچ درشت زمان بیشتری در کوره بماند و سطح تماس بیشتری با کوره پخت گچ داشته باشد.
- استفاده از افزودنی های کندگیر کننده
برخی از گچ ها به علت نوع پخت و نوع سنگ گچ، زمان گیرش پایینی دارند. در این صورت میتوان از مواد کندگیر کننده به میزان کم جهت رساندن گیرش گچ به حد استاندارد مورد نظر استفاده نمود.
در انتخاب افزودنی ها باید توجه کرد که :
افزودنی از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد. یعنی قیمت کم ، درصد مصرف کم و تاثیر زیاد داشته باشد.
خواص دیگر گچ از جمله مقاومت گچ ، درصد جذب آب و دیگر موارد را تغییر ندهد و بر روی دیوار پس از اجرای گچ کاری ترک نخورد.
محصول بدست آمده پس از ترکیب، از نظر مصرف کننده مورد تایید و دارای کیفیت بالاتری نسبت به سایر محصولات باشد.
- استفاده از سیلوی دم پخت
نگه داشتن گچ در سیلوی دم پخت باعث افزایش گیرش گچ میشود.
- تفکیک سیلوی ذخیره از سیلوی بارگیری
در برخی مواقع تولید گچ با گیرش پایین خارج از کنترل میباشد. مانند لحظات اولیه شروع تولید ، لحظه بوجود آمدن نقص فنی و یا لحظاتی که برق کارخانه بصورت ناگهانی قطع میشود. در این صورت اگر در کارخانه سیلوی ذخیری گچ تولیدی از سیلوی بارگیری مجزا باشد میتوان گچ تولیدی در این لحظات را به این سیلو انتقال داد و ذخیره کرد. سپس گچ با گیرش مورد را تولید و با محصول قبلی ترکیب نمود و به سیلوی بارگیری هدایت کرد.
- استفاده از خاک کمتر در گچ های مخصوص گچ خاک
سنگ گچ ها درجه ۲ که در تولید گچ خاک (گچ مخصوص زیرکار) استفاده میشود ، از جنس خاک های معمولی است که درصد ژیپسی کمی دارند و گیرش گچ ها را کاهش میدهند اما اگر خاک های موجد در کنار سنگ گچ از نوعی باشد که دارای ژیپس بیشتری است به افزایش گیرش گچ کمک مینماید.
۱ دیدگاه. همین الان خارج شوید
[…] آزمون فیزیکی گچ به این صورت است که باید مواردی از جمله زمان گیرایی گچ، دانه بندی یا مش گچ، سفیدی گچ بررسی شود. محصولات گچی […]